چکیده مقاله
اکسیژن داخل بستهبندی مواد غذایی میتواند کیفیت محصولات غذایی مایع به همراه محتوای روغن بالا مانند وعده غذایی گرم پر شده از پنیر آماده مصرف یا پنیر خمیری hot-filled meal-ready-to-eat (MRE) ، که یکی از بخشهای جیره های روزانه عملیاتی نظامی میباشد را کاهش دهد. هدف اصلی این مطالعه، آزمایش یک جاذب اکسیژن جدید که حاوی ماده روکشدار یا لمینیت به همراه توانایی آن برای حفظ و یا افزایش ماندگاری مربوط به وعده غذایی گرم آماده شده یا MRE پر شده از پنیر بود، میباشد. یک جاذب اکسیژن بر پایه آهن (ABSO2RB R ) که با رطوبت فعال شده بود، درون لمینیت قرار داده شد و برای بستهبندی MRE های گرم پر شده از پنیر، مورد استفاده قرار گرفت. جنبش شناسی فرآیند جذب اکسیژن به دلیل رطوبت و دما مشخص شدند و تستهای لایهبرداری به منظور اطمینان از یکپارچگی بسته بودن کیسهها، انجام گرفتند. آزمایشات طول عمر مفید شتاب یافته یا Accelerated shelf-life کیسههای ABSO2RB و MRE معمولی بدون جاذب O2 به مدت ۳ ماه در ۵۱.۷ درجه سلسیوس (۱۲۵ درجه فارنهایت)، و ۶ ماه در ۳۷.۸ درجه سلسیوس (۱۰۰ درجه فارنهایت) به وسیله اندازه گیری غلظت اکسیژن (آنالیزور (Mocon O2-analyzer)) و مشخصات کیفیت فیزیکوشیمیایی (وابسته به خواص فیزیکی و شیمیایی اجسام) و میکروبیولوژیکی که شامل رنگ، بافت، رطوبت، اسیدهای چرب آزاد، مقدار pH، فعالیت آبی و ویتامینها و غیره میشدند، انجام گرفتند. کیسههای نگهداری شده در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس (۸۰ درجه فارنهایت) برای مدت ۱۲ ماه به عنوان کنترلهای کالیبره شده عمل کردند. آزمایشات و تستهای مصرف کننده در خانه انجام شده و یک تست حسی تایید کننده در Natick توسط هیئتی آموزش دیده و با استفاده از یک مقیاس ۹ نمرهای مربوط به خوشی و لذت، انجام گرفت. لمینیتهای ABSO2RB، قدرت و یکپارچگی بستهبودن محفظه مشابهی مانند آنهایی که مربوط به نمونههای کنترل بودند، از خود نشان دادند. غلظتهای اکسیژن در فضای خالی فوقانی محفظه در این بستهها به میزان (P < 0.05) < 0.5% در مدت زمان ۱۱ روز نگهداری در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس (۸۰ درجه فارنهایت) رسید و در سراسر دوره نگهداری زیر این سطح باقی ماند (1 y). هیچگونه رشد میکروبیولوژیکی (هوازی، کلیفرم، مخمر و کپکها) برای هر دوی بستهبندیها مشاهده نشد (P < 0.05). به طور کلی، کیسههای ABSO2RB کاهش بهتری در اکسیژن و حفظ ویتامین سی به طرز مطلوبتری در مقایسه با کنترلهای MRE از خود نشان داده و کیفیت محصول (فیزیکوشیمیایی و ارگانولپتیک) را حفظ نمودند. لمینیتهای ABSO2RB نیاز به طول عمر مفید شتاب یافته برای مدت ۱ ماه در دمای ۵۱.۷ درجه سلسیوس (۱۲۵ درجه فارنهایت)، و ۶ ماه در ۳۷.۸ درجه سلسیوس (۱۰۰ درجه فارنهایت) را برآورده کردند. این مطالعه به روشنی فواید استفاده از تکنولوژی بستهبندی فعال برای حفظ مواد مغذی و افزایش ماندگاری محتویات مایع آیتمهای MRE با چربی بالا را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
مقدمه
سطوح بالای اکسیژن موجود در بستهبندیهای مواد غذایی ممکن است رشد مخمر، کپکها و باکتریهای هوازی،گسترش عطر و طعم ناخوشایند ناشی از اکسید شدن اسیدهای چرب غیر اشباع، تغییر رنگ و از دست دادن مواد مغذی را تسهیل کند، در نتیجه باعث کاهش چشمگیری در ماندگاری مواد غذایی میگردند. بنابراین، کنترل نمودن سطوح اکسیژن در بستهبندی مواد غذایی به منظور محدود کردن نرخ این واکنشهای مخرب و فساد در غذاها از اهمیت ویژهای برخوردار است. فرآیند رنسید شدن هنگامی رخ میدهد که اکسیژن با اسیدهای چرب غیر اشباع ترکیب شود. به علاوه، چندین ماده غذایی مرطوب در MRE ها در معرض واکنشهای قهوهای شدن غیر آنزیمی هستند. این نوع از فساد و بدتر شدن کیفیت به وسیله حضور اکسیژن داخل بستهبندی تسهیل شده و میتواند به وسیله بستهبندی اقلام و مواد غذایی حساس در مواد بستهبندی، جذب اکسیژن کاهش داده شود. تکنولوژیهای بستهبندی فعال با استفاده از روشهایی که به منظور جذب و مهار اکسیژن طراحی شدهاند و بیشترین استفاده و کاربرد را در صنایع غذایی دارند، ابزاری برای رفع این مشکل ارائه میکنند (Charles and others 2006).
سیستمهای جذب اکسیژن جایگزینی مناسب برای روش وکیوم و بسته بندی تزریق گازی به منظور بهبود کیفیت محصول و ماندگاری آن ارائه میکنند. علاوه بر این، آنها از نظر اقتصادی بسیار مناسب و مقرون به صرفه بوده و در کاهش هزینههای بستهبندی و افزایش سودآوری نقش موثری را ایفا میکنند (Ozdemir and Floros 2004). چنین تکنولوژی جدیدی به طور موفقیت آمیزی برای تنوع گستردهای از مواد غذایی به کار رفته که از آنها میتوان به محصولات گوشتی، پاستای تازه، میوهها، لبنیات و محصولات مشابه دیگر اشاره نمود (رونی 1995 ؛ ورمیرن و دیگران 1999 ؛ کما 2008). هدف جاذب اکسیژن این است که اتمسفری حاوی غلظت پایین اکسیژن در بستههای هوابندی شده که حاوی محصول میباشند به وجود آورد، بدین وسیله فرآیند خراب شدن از طریق اکسیداسیون و یا رشد میکروارگانیسمها آهسته شده یا از آن پیشگیری میشود. جاذب اکسیژن با کاهش غلظت اکسیژن این امکان را میدهد تا به اندازه مقادیر آشکارساز پایینتر از ۰.۰۱٪ کاهش یابد و از آنجاییکه فرآیند را ساده کرده و از هزینه تجهیزات میکاهد، میتواند در مقایسه با بستهبندی اتمسفر اصلاح شده یا به اختصار MAP که شامل روش وکیوم نیز میشود، باصرفه و مفیدتر باشد (Alvarez 2000).
بیشتر جاذبهای اکسیژن در مصارف تجاری امروزی، سیستمهای بر پایه آهن هستند، اما آنها همچنین میتوانند بر پایه کاتکول، آسکوربیک اسید، و یا نظیر آنها بوده یا حتی شامل هیدروکربنهای اشباع نشده و پلی آمیدها شوند، که بیشتر آنها در شکل ساشههای قرار داده شده درون بستهبندی هستند (اسمیت و دیگران 1990 ؛ ورمیرن و دیگران 1999 ، 2003 ؛ بردی و دیگران 2001). گنجاندن و قرار دادن جاذبها درون فیلم بستهبندی، روش بهتری برای حل نمودن مشکلات مربوط به ساشه میباشد. ساشههای جذب کننده اکسیژن به شکلی رایج در محصولات نانوایی خشک مورد استفاده قرار میگیرند اما در سوسپانسیونهای مایع جایی که ساشه ممکن است در محصول غذایی غوطهور شود غیر عملی و نشدنی هستند. این پیچیدگی به وسیله جا دادن ماده جذب کننده اکسیژن داخل ساختار فرمولاسیون فیلم بستهبندی، اصلاح شده و حذف میشود. با قرار دادن یک ماده جذب کننده اکسیژن در لایه تماس محصول، آلودگی محصول به وسیله نشت از یک ساشه رخ نخواهد داد. این رویکرد همچنین ریسک خوردن و فروبردن توسط مشتری را حذف میکند (Graff 1998). با این وجود، این امکان برای عامل فعال وجود دارد تا از ورقه پلاستیکی به محصول نفوذ کند. فیلمهای پلاستیکی جاذب اکسیژن همچنین صرفهجوییهایی در هزینههای بالقوه به دلیل بهره وری تولید افزایش یافته و راحتی ارائه میکنند. جاذبها ممکن است یا درون یک ماده جامد قرار بگیرند، و در پلاستیک پراکنده شوند یا در لایههای مختلف بستهبندی قرار داده شوند از جمله لایههای چسب، لاک یا مینا (Rooney 1995; De Kruijf and others 2002). پایداری طول عمر مفید و ماندگاری حیاتی است زیرا که ارتش نیاز دارد غذاهای MRE برای مدت حداقل ۳ سال بدون نگهداری در یخچال در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس (۸۰ درجه فارنهایت)، پایدار بوده و قابل مصرف باشند. نیازمندی جیره گروهی واحد یا unitized group ration (UGR حداقل برابر ۱۸ ماه در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس میباشد. هنگامی که تغییری در فرمولاسیون مواد غذایی یا در بستهبندی رخ می دهد، باید مطالعات بیشتری بر روی ماندگاری و پایداری انجام گیرد. در واقع، این تغییرات میتوانند بر روی مشخصات و ویژگیهای شیمیایی، فیزیکی و مواد مغذی محصول غذایی در نظر گرفته شده تاثیر بگذارند. بنابراین مطالعه پیش رو انجام شد تا تاثیر لمینت جذب کننده اکسیژن بر روی ماندگاری MRE پنیر پخش شده به لحاظ میکروبیولوژیکی، فیزیکی، شیمیایی و ویژگیهای حسی (قابل تشخیص با حواس پنجگانه) در طول دوره نگهداری را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد. پنیر پخش شده به ویژه به این نوع از خرابی و فساد حساس بوده و به عنوان ماده غذایی برای آزمایش این تکنیک حفظ و نگهداری انتخاب شده بود.
مواد و روشها
مواد غذایی
پنیر پخش شده MRE به وسیله دستگاه PortionPac در استون مونتین، ایالات متحده آمریکا با نمونهها در لمینیتهای ABSO2RB⃝R و کنترلها در ورقه بستهبندی MRE عادی بستهبندی شدند. ابعاد کیسه برابر بودند با ۱۵.۲۴ × ۳۵.۵۶ سانتی متر (یا ۶ × ۱۴ اینچ) با مساحتی برابر ۵۴۲ سانتیمتر مربع. این محصول به صورت داغ در دمای ۷۶.۷ تا ۸۲.۲ درجه سلسیوس پر شده بود. تعدادی برابر ۶۰۰ نمونه (هر کدام برابر ۴۲.۵ گرم) به تگزاس دانشگاه A&M حمل شدند.
برای آزمایش بر پایه الزامات عملکردی و به دنبال مشخصات فنی مورد نیاز بستهبندی و اسناد و مدارک تضمین کیفیت برای پخش پنیر ساده، الزامات قرارداد مبتنی بر عملکرد یا Performance- Based Contract Requirements یا PCR ها به شرح زیر بودند : شماره (۱): ماندگاری ۶ ماهه (UGRs و MRES) در ۲۶.۷ درجه سلسیوس (۸۰ درجه فارنهایت) (PCR-C-039) و شماره (۲) خوش طعم بودن و مقبولیت عمومی باید نیازها و خصوصیات استاندارد محصول تایید شده را برآورده نمایند (PCR-C-039).
مواد بستهبندی جذب اکسیژن
لمینت از شرکت بسته بندی محصولات کادیلاک (تروی، میشیگان) خریداری شد، که سپس آنها کیسهها برای بستهبندی MRE ها را تولید نمودند. ساختار شامل ۴۸ سنج PET / ده پوند به ازای هر ream PE/0.35 mil-inch فویل آلومینیومی به ازای ۳ میکرون درزگیر ABSO2RB میشد. درزگیر ABSO2RB ترکیبی از پلی اتیلن با چگالی پایین یا low-density polyethylene (LDPE و LLDPE خطی (linear LLDPE) (پلی اولفینها) به همراه یک جاذب اکسیژن بر پایه آهن است که با آب فعال شده است. آب با اکسیژن واکنش نشان میدهد تا یونهای هیدروکسید تولید کند که پس از آن با یونهای فروس واکنش نشان داده که نتیجه آن تولید آهن (II) هیدروکسید است. در حضور اکسیژن، آهن (II) هیدروکسید به سرعت به صورت آهن (III) اکسید – هیدروکسید تبدیل شده و اکسید میشود (ورمیرن و دیگران 1999). به طور خلاصه، آن یک استخراج همزمان سه لایهای است که حاوی هر دوی پلی اتیلن PE و جاذب اکسیژن بر پایه آهن میشود. با این حال، لایه در تماس با مواد غذایی کاملا شامل PE میشود. ساختار ورقه لمینت در شکل شماره ۱ به نمایش در آمده است. لمینت یا روکش، مات و غیر شفاف بود.
یک سری از بررسیها بر روی ماده جاذب اکسیژن جدید در حالت قرصی و تاثیر آن بر روی کیفیت فیزیکوشیمیایی و میکروبی انجام شدند تا تایید شود که ماده مورد نظر قطعا میتوانست به حفظ ماندگاری پنیر پخش شده MRE کمک نماید.
بررسی میکروسکوپ نوری مواد لمینت
میکروسکوپ نوری منتقل شده یا Transmitted optical microscopy (TOM) به منظور تعیین ویژگیهای ساختار لمینت مربوط به ورقههای بستهبندی جذب کننده – اکسیژن مورد استفاده قرار گرفت. ورقه ذکر شده برش خورده، تمیز گردید و در یک رزین اپوکسی جاسازی شد. پس از نگهداری و فرآوری در دمای اتاق، بلوک اپوکسی همراه با ورقهها که در وسط جاسازی شده بود با استفاده از میکروتوم Ultracut E و یک چاقوی الماسی Microstar برش داده شد. یک بخش نازک (با ضخامت حدود ۴۰ میکرومتر) در محیط نگهداری یک روغن غوطه ور شده جمع آوری شده و بین دو اسلاید شیشهای محکم شده بود. قسمت نازک مورد نظر با استفاده از یک میکروسکوپ نوری Olympus BX60 (جزئیات :Olympus America Inc., Cen- ter Valley, Pa., U.S.A) در حالت انتقال مورد آزمایش و بررسی قرار گرفت.
تست لایه برداری کیسهای
تست لایه برداری بر روی شکاف کیسه مرجع و کیسههای حاوی جاذب اکسیژن که به ترتیب در دمای اتاق و در دمای ۵۱.۷ درجه سلسیوس (۱۲۵ درجه فارنهایت) برای مدت ۶۰ ساعت نگهداری شده بودند انجام شد. یک زمان نگهداری ۶۰ ساعته در درجه حرارت بالا انتخاب شد تا یکپارچگی ورقههای کیسهها را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. نشان داده شده است که جاذب اکسیژن واکنش خود را در مدت زمان ۶۰ ساعت، کامل خواهد کرد. آزمایشات با استفاده از یک دستگاه Instron (مدل 4411) در دمای اتاق انجام شدند. نرخ آزمایش برابر ۵.۰۸ میلیمتر/دقیقه بود. مقاومت لایه بر اساس حداقل ۴ مدل به ازای هر نمونه به دست آمد. آزمایشات لایه برداری T بر روی کیسههای واقعی (فیزیکی) که دارای ضخامت و عرض بسته شده معمولی برابر 0.254 سانتی متر (0.1 اینچ) انجام شدند. به عنوان نتیجه، آزمایش بر روی یک محوطه بسته شده 2.54 × 0.254 سانتی متر (1 × 0.1 اینچ) انجام گرفت. باقی شرایط و آمادهسازی آزمایش طبق استاندارد ASTM F-88 (ASTM 2007) انجام گردید. مقادیر آشکارساز متوسط و انحراف معیارها گزارش شدهاند.
مطالعات مربوط به ماندگاری یا طول عمر مفید
محتوای هر واحد نمونه (۱ کیسه) برای ظاهر فیزیکی، رایحه، طعم، بافت، یکپارچگی و درستی ورقه، خصوصیات شیمیایی، میکروبیولوژیکی و کیفیت کلی (حسی یا قابل احساس با حواس پنجگانه) برای مدت زمان مطالعات با ۳ نوع نگهداری و انبار با شرایط متفاوت، که شامل (۱) ۳ ماه در ۵۱.۷ درجه سانتیگراد (۱۲۵ درجه فارنهایت) ، (۲) ۶ ماه در ۳۷.۸ درجه سانتیگراد (۱۰۰ درجه فارنهایت) و (۳) ۱۲ ماه در ۲۶.۷ درجه سانتیگراد (۸۰ درجه فارنهایت) با رطوبت نسبی ثابت (۶۵ ٪ تا ۷۵) میشدند، مورد ارزیابی قرار گرفت. فواصل نمونه برداری شامل ۱) ۴،۳،۲،۱ و ۶ هفته در ۵۱.۷ درجه سانتیگراد (۱۲۵ درجه فارنهایت) ، (۲) ۳،۱ و ۶ ماه در ۳۷.۸ درجه سانتیگراد (۱۰۰ درجه فارنهایت) و (۳) ۶،۱ و ۱۲ ماه در دمای ۲۶.۷ درجه سانتیگراد (۸۰ درجه فارنهایت) میشدند. هر تست انجام شده شامل ۳ بار تکرار آزمون به همراه ۳ نتیجه آزمون بود (که دمای نگهداری و زمان میباشند).
آنالیز و بررسی فضای خالی فوقانی. غلظت اکسیژن داخل کیسهها با استفاده از تحلیلگر اکسیژن Mocon Toray مدل LC700F (شرکت مهندسی Toray ، Chuo-ku ، توکیو ، ژاپن) در طول دوره نگهداری اندازهگیری شد. کیسهها 1000 × گرم به مدت 10 دقیقه (سانتریفیوژ Alle-graR 25R ، Beckman Coulter Inc. ، Fullerton ، Calif. ، U.S.A) سانتریفیوژ شدند. سپس، گازهای داخلی از سراسر یک سپتوم لاستیکی که در یک طرف کیسه قرار داده شده بود با استفاده از یک سرنگ ۱ میلیلیتری خارج شدند. گازهای خارج شده (۱ میلی لیتر) بلافاصله در یک آنالیزور O2 تزریق شدند. قبل از تزریق نمونه، آنالیزور O2 با استفاده از نمونههای حاوی هوا کالیبره شد. تعیینها در پنج نسخه انجام شد. از روزی که کیسهها رسیدند تا زمانی که غلظتهای اکسیژن پایدار و ثابت شدند، نمونههای گاز فضای خالی فوقانی از کیسههای جدید به صورت روزانه جمع آوری شدند. پس از آن، نقاط داده وابسته به مطالعه طول عمر مفید به صورت ماهانه جمع آوری گردید.
آنالیز میکروبی. شمارش تعداد کامل هوازی، تعداد کالیفرم، اشریشیا کلی Escherichia coli، مخمر، قارچ و کپک و Lactobacilli spp با استفاده از روشهای استاندارد (AOAC 1998c ، d ، e ، f ، g ، h) انجام گردید.
شکل شماره ۱. قیاسی از ساختار لمینت (روکش) مربوط به ماده بستهبندی جذب کننده اکسیژن
به صورت خلاصه، محتویات ۳ کیسه پر شده از پنیر پخش شده برای هر یک از روشهای آزمایش در کیسههای استریل (stomacher) قرار داده شده و در سراسر آن مخلوط گردیدند. ۱۰ گرم از نمونه به یک کیسه استریل (stomacher) جدید انتقال داده شد و ۹۰ میلیلیتر آب پپتون بافر شده اضافه گردید. ترکیب مورد نظر برای مدت ۱ دقیقه همگن (هموژنیزه) گردید. محلولهای سریالی با استفاده از آب پپتون بافر شده، ساخته شد. شمارش تعداد میکروارگانیسمهای هوازی کل، تعداد کلی فرم و اشرشیاکلی، و تعداد جمعیت مخمر و قارچ و کپک با استفاده از پلیتهای شمارش هوازی، پلیتهای شمارش مخمر و کپک قارچی، پلیتهای شمارش E. coli / کلی فرم و پلیتهای petrifilm (3M Petrifilm ، 3M میکروبیولوژی محصولات ، سنت پل، مین، ایالات متحده آمریکا) به ترتیب ذکر شده در دو نسخه، تعیین گردید. پلیتها برای شمارش تعداد کلنیهای هوازی برای مدت زمان ۴۸ ساعت، برای ۲۴ ساعت برای کالیفرمها، برای ۴۸ ساعت برای E. coli در دمای ۳۵ درجه سانتیگراد انکوبه شده و در دمای ۲۵ درجه سلسیوس برای مدت ۵ روز برای مخمر و کپکهای قارچی انکوبه گردیدند. جمعیت Lactobacilli spp. با استفاده از روندهای پیشنهاد شده در بخش چکیده APHA (Smittle and Cirigliano 1992) و با استفاده از پلیتهای آگار MRS انتخابی لاکتوباسیلوس Lactobacillus (Man, Rogosa, and Sharp) تعیین گردیده و سپس در دمای ۲۵ درجه سلسیوس و در اتمسفری غنی شده با CO2 برای مدت ۷ روز، در دو نسخه انکوبه شدند. شمارشهای میکروبی به عنوان کلونیهای باکتریایی زنده به ازای هر گرم (CFU/g) بیان شدند.
ویژگیهای کیفیت محصول
رنگ. تغییرات در رنگ پنیر پخش شده با استفاده از یک رنگ سنج یا کلریمتر Labscan XE (16437) colorimeter (HunterLab, Inc., Reston, Va., U.S.A.) همراه با سیستم CIELAB با اندازهگیری قطر دیافراگم ۳۶ میلیمتر و زاویه روشنایی (در کلریمتر) برابر با درجه D65/10 ارزیابی شد. کلریمتر با استفاده پلیتهای سفید و سیاه استاندارد کالیبره شد. سه کیسه برای هر روش آزمایش مورد استفاده قرار گرفت و ۳ قرائت بر روی محتویات هر کیسه انجام گرفت. مقادیر متوسط (میانگین) به منظور تعیین مختصات رنگی L∗ (روشن بودن – تیره بودن)، a∗ (قرمز بودن یا سرخی – سبز بودن) و b∗ (زرد بودن – آبی بودن یا کبودی) مورد استفاده قرار گرفتند.
بافت (قابل انتشار بودن). میزان قابل انتشار بودن با استفاده از یک آنالیزور بافت (TA.XT2i ، Texture Technologies Corp. ، Scardale ، N.Y. ، U.S.A.) تجهیز شده با یک دکل قابل پخش (TA-425 TTC) که شامل مجموعه ای از مخروط های اکریلیک نر و ماده 90◦ دقیقاً همسان میشدند، اندازه گیری و تعیین گردید. پنیر پخش شده در داخل مخروطهای پایینی پر گردید، با یک کفگیر صاف شده، و سپس در پایه نگهدارنده برای آزمایش، قرار گرفت. این آزمایش شامل حرکت 24 میلیمتری از یک موقعیت ثابت و 25 میلیمتر از انتهای مخروط پایینی است. فضای خالی (شکاف) نهایی بین دو مخروط دقیقا برابر ۱ میلیمتر بود. سرعت ازمایش برابر ۳ میلیمتر\ثانیه بود. برنامه نرمافزاری مربوط به بافت، حداکثر نیرو maximum force (N) برای پخش نمونهها را ثبت و ضبط کرد. ۱۵ اندازه گیری برای هر روش آزمایش (کیسه های ABSO2RB و MRE معمولی در دمای مختلف) اجرا شد. نمونهها این امکان را یافتند که با دمای اتاق (حدودا ۲۱ درجه سانتی گراد) قبل از آزمایش به تعادل برسند.
وزن محصول. وزن خالص متوسط نمونههای پنیر پخش شده در سراسر مطالعه درباره ماندگاری ( کل طول عمر مفید) به منظور اطمینان از از این که نمونهها الزامات وزن محصول را برآورده کرده باشند، اندازه گیری شد. هیچ کیسه منفردی نباید وزن خالصی کمتر از ۳۹.۶۹ گرم داشته باشد (PCR- C-039 2006). کیسههای حاوی پنیر پخش شده در هر روش آزمایش (کیسههای ABSO2RB و MRE معمولی) در یک تعادل آنالیزی (تحلیلی) وزن شدند (Sartorius analytic AC 210S, Sartorius Corp., N.Y., U.S.A., ± 0.0001 g). وزن متوسط ورقه بستهبندی به تنهایی کم شد تا وزن خالص کیسهها به دست آورده شود. قرائت ها به صورت پنج نسخه ای انجام می شد.
محتوای رطوبت و فعالیت آبی. به منظور برآورده کردن الزامات و مشخصات فنی، محتوای رطوبت پنیر پخش شده نمیتواند از ۳۸٪ کمتر و از ۴۲٪ بیشتر باشد (PCR-C-039 2006). تقریبا ۵ گرم از نمونهها وزن شده و در دمای ۶۰ الی ۶۵ درجه سانتیگراد (≤ ۱۳.۳ kPa) در یک وزن ثابت (برای حدود 10 تا 12 ساعت) در یک اجاق گاز وکیوم (Squared Lab Line Instruments، Melrose Park، Ill.، U.S.A.) به روش AOAC 930.04 (AOAC 1990a) خشک گردیدند. پس از مقایسه و استاندارد سازی با روش AOAC (standard)، محتوای رطوبت به وسیله خشک کردن مایکروویوی با استفاده از سیستم CEM SMART TRACTM System 5 آنالیز کننده میزان رطوبت (CEM Corp. ، Matthews ، N.C. ، ایالات متحده آمریکا)، تعیین گردید. از آنجایی که ترکیبات جذب کننده اکسیژن یا O2 به وسیله رطوبت موجود در فضای خالی فوقانی بستهبندی فعال میشوند، نظارت بر فعالیت آبی از اهمیت ویژهای برخوردار است. فعالیت آبی با استفاده از یک روترونیک هیگروسکوپ یا Rotronic Hygroskop DT (مدل DT-2 ، Rotronic Instruments Corp. ، هانتینگتون ، نیویورک ، ایالات متحده آمریکا) که به یک وان آب (Haake F3 Fisons, Thermo Fisher Scientific, New- ington, N.H., U.S.A.) متصل شده بود در دمای ۲۰ درجه سلسیوس کنترل شده و تحت نظارت قرار گرفت. نمونهها در یک نگهدارنده نمونه پلاستیکی قرار داده شده و سپس در تجهیزات بارگذاری شدند. پس از آن که سیستم به تعادل رسید (حدودا ۳۰ دقیقه) قرائتها ثبت و ضبط شدند. اندازهگیریها در سه نسخه تهیه گردید.
محتوای چربی. محتوای چربی (٪) نمونههای پنیر پخش شده به وسیله روش خشک نمودن مایکروویوی با استفاده از تجزیه و تحلیلگر رطوبت CEM SMART TRACTM System 5 (CEM Corp. ، Matthews ، N.C. ، U.S.A.) به دنبال قرائت NMR نمونههای خشک شده (سیستم هوشمند 5 تحلیلگر ProFat M ، CEM Corp.) تعیین شدند. سه کیسه حاوی پنیر پخش شده به ازای هر روش آزمایش در سراسر زمان ذخیره سازی و نگهداری، آنالیز شده و مورد بررسی قرار گرفتند.
بررسی pH. روش AOAC 981.12 (AOAC 1998a) پیگیری شد تا pH با استفاده از یک pH متر دیجیتال ثبت شده (Corning model 350 pH/ion analyzer Corning, Inc., N.Y., U.S.A.) و دستگاه pH متر با دو محلول با pHهای بافر ۴.۷ و ۱۰ کالیبره شدند. نمونهها شامل محتوای ۱ کیسه پنیر پخش شده میشدند. سه اندازه گیری برای هر روش آزمایش انجام شد (کیسه های ABSO2RB و MRE معمولی در دماهای مختلف) و آنالیز و بررسی در سراسر زمان ذخیرهسازی در سه نسخه انجام شد.
اسید چرب آزاد یا Free fatty acid (FFA). این مقدار (فاکتور) به عنوان شاخصی از رنسید شدن چربی مورد استفاده قرار گرفت گر چه عوامل و فاکتورهای دیگری برای رخ دادن فرآیند رنسید شدن در پنیر مسئول میباشند، که شامل عملکرد آنزیمها میباشند. FFA بر طبق روش رسمی AOAC 940.28 (AOAC 1990b) اندازه گیری شد. چربی از نمونههای پنیر پخش شده به وسیله خشک کردن اولیه یا first drying آنها تحت روش وکیوم، استخراج شد. محتوای یک کیسه در یک فنجان آلومینیومی توزیع شده (به طور تقریبی ۵ گرم در هر فنجان)، وزن شده و در دمای ۶۰ تا ۶۵ درجه سلسیوس (≤ ۱۳.۳ kPa) برای حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت در یک فر وکیوم vacuum oven (Squared Lab Line Instruments, Melrose Park, Ill., U.S.A.) خشک گردید. پس از خشک کردن، نمونهها به ۲۵۰ میلی لیتر ارلن مایر منتقل شدند و ۵۰ میلی لیتر اتر یا petroleum ether اضافه گردید. نمونهها برای مدت ۶ ساعت در دمای اتاق و در تاریکی نگهداری شدند. اتر با استفاده از یک rotavapor (هیدولف لابوروتا 4001 ؛ Methrom U.S.A. ، Inc. ، Riverview ، Fla. ، U.S.A.) در دمای ۴۰ درجه سلسیوس حذف گردید. متعاقبا، وزن چربی استخراج شده اندازه گیری شد (حدود ۳.۵ گرم) و ۵۰ میلی لیتر از اتانول (که پیشتر خنثی شده بود) اضافه گردید و محلول بدست آمده کاملا مخلوط شد. سپس مخلوط بدست آمده با سود یکصدم نرمال به همراه معرف فنل فتالئین تیتر شد تا به رنگ صورتی کم رنگ با رنگ پایدار (برای بیشتر از ۱ دقیقه) برسد.
نتایج بدست آمده به عنوان درصد اسیدهای چرب آزاد بیان شده بر مبنای اسید اولئیک، از آنجایی که این اسید چرب غالب در پنیر است (پیرسون 1971)، گزارش شدند.
محتوای ویتامین سی (آسکوربیک اسید). محتوای ویتامین سی بر طبق روش رسمی AOAC official method 985.33 (AOAC 1998b) مورد نظارت قرار گرفت. ۲۰ گرم (20 g) از پنیر پخش شده با یک همزن (مخلوط کن) غوطهور شد (مخلوط کن ۴۰۰ وات غوطه وری — گزینه های آشپزخانه، لنکسا، کانز، ایالات متحده آمریکا) و برای مدت ۱ دقیقه همراه با ۱۰۰ میلیلیتر محلول استخراج (محلول متافسفریک اسید – استیک اسید) همگن سازی (یا هموژنیزه) شد. همگن سازی با استفاده از کاغذ کیفی (Whatman Nr 4; What- man, Inc., Clifton, N.J., U.S.A.) به صورت وکیوم فیلتر شد (پمپ وکیوم – KNF Neuberger ، ترنتون ، N.J. ، ایالات متحده آمریکا) و ۱۰ میلی لیتر از محلول تصفیه یا فیلتر شده با محلول استاندارد ۶،۲-دی کلرویندوفنول تیتر شد. حجم تیتراسیون ثبت شد و به منظور تعیین کردن کمیت محتوای ویتامین سی نمونه مورد استفاده قرار گرفت. محلول ایندوفنول به وسیله تیتر کردن یک محلول استاندارد آسکوربیک اسید (۱ mg/mL) و نمونه خالی از آزمونه، استاندارد سازی شد. محتوای ویتامین سی به صورت میلی گرم آسکوربیک اسید به ازای هر گرم نمونه براساس رطوبت بیان گردید. سه تکرار که هر کدام در دو نسخه تهیه شدند در سراسر مطالعه طول عمر مفید (ماندگاری) اجرا گردیدند.
محتوای ویتامین آ. محتوای ویتامین آ بر طبق روشهای استاندارد برای بررسی روش محصولات لبنی 15.160 (Hooi and دیگران 2004) تعیین گردید. به طور خلاصه، ۲ تا ۳ گرم از نمونه پنیر پخش شده، وزن شد و به لولههای آزمایش منتقل گردید. پس از اینکه نمونهها با ۵ میلی لیتر (w/v) از پیروگلول ۱٪ (سیگما- آلدریچ ، سنت لوئیس ، م. ، آمریكا) در اتانول حل شدند، ۲ میلیلیتر از ۵۰٪ (w/v) KOH (سیگما-آلدریچ) در آب اضافه گردید، لولهها بسته و به شدت مخلوط شدند. متعاقبا، لولههای آزمایش در یک وان آب (وان آب S / P ، Baxter Healthcare Corp. میامی ، فلوریدا ، ایالات متحده آمریکا) در دمای ۸۰ درجه سلسیوس برای مدت زمان ۲۰ دقیقه با تحریک مداوم به منظور ایجاد امکان صابون سازی قرار داده شدند. نمونههای صابونی شده در یک وان آب یخ قرار داده شدند تا به سرعت خنک شوند (حدود ۳۰ دقیقه). بیست میلیلیتر از دی اتیل اتر: اتر (پترولیوم اتر) (۱: ۱) به لولههای آزمایش اضافه شده و به دنبال افزودن ۱۵ میلی لیتر از آب مقطر سرد، شدیدا مخلوط گردید.
به منظور کامل نمودن استخراج ویتامین آ، نمونهها در ۱۰۰۰ × گرم برای مدت ۱۰ دقیقه سانتریفیوژ شدند (سانتریفیوژ Allegra 25R ، Beckman Coulter Inc.). مقدار ۱۰ میلیلیتر از لایه ارگانیک بالایی (فوقانی) جمع آوری شد و به فلاسکهای مخروطی شکل منتقل گردید. حلال ها با استفاده از یک تبخیر کننده دوار یا rotavapor (Heidolph Laborata 4001, Brinkmann) تا خشک شدن تبخیر شدند و به صورت مجدد در ۵ میلیلیتر متانول مناسب HPLC حل شده و از طریق فیلتر PTFE 0.2 میکرومتر (فیلتر سرنگ ۱۳میلی متر Acrodisc CR، Pall Life Sci علوم، ایست هیل، نیویورک، ایالات متحده آمریکا) تصفیه (فیلتر) شدند. مقداری برابر ۱۰۰ میکرولیتر از این محلول در سیستم HPLC تزریق شد. سیستم HPLC و شرایط HPLC شامل کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (Dionex ، Germering ، آلمان) مجهز شده به پمپ P680، ردیاب آرایه فوتودیود PDA- 100 تنظیم شده در 325 نانومتر، یک تزریق کننده نمونه خودکار ASI-100، و یک نرم افزار Chromeleon ۶.۵ (Dionex) میشدند. ستون مورد نظر شامل یک Supelcosil LC-18 با ابعاد ۴.۶ × ۲۵۰ میلیمتر، C18، اندازه ذرات ۵ میکرومتر (Supelco, Bellefonte, Pa., U.S.A.) به همراه یک ستون محافظ C18، ۵ میکرومتر، ۴×۲۰ میلیمتر، LC-18 SupelGuard (Supelco) میشد. فاز متحرک شامل متانول: آب (95: 5)، شستشوی ایزوکراتیک با نرخ جریانی برابر ۱ میلیلیتر\دقیقه میشد. به دنبال رویههای مشابهی که برای آمادهسازی نمونهها استفاده شده بود، تمام ترانس رتینول (سیگما) به عنوان استاندارد (۲ میکرو گرم به ستون تزریق شد، زمان ماندگاری :۷.۳۰ دقیقه) مورد استفاده قرار گرفت. در سرتاسر کل رویه، نمونهها از تماس و در معرض نور قرار گرفتن محافظت شدند. بررسی (آنالیز) همراه با دو آزمون با سه بار تکرار انجام شد.
آنالیز و تحلیل آماری
تحلیل داده با استفاده از نرم افزار SPSS برای ویندوز ورژن v. 11.5.1 (SPSS 2002)، انجام شد. تاثیر نوع بستهبندی، طول دوره نگهداری و ذخیرهسازی (ماندگاری)، و اثر متقابل آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. تفاوتها بین متغیرها به منظور معنی دار بودن به وسیله تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) مورد آزمایش قرار گرفت. میانگین تفاوتهای قابل توجه (P ≤ 0.05) به وسیله آزمون توکی جدا شدند.
بحث و نتیجه گیری
قابلیت جذب اکسیژن توسط فیلم
قبل از آزمایش قابلیت جذب اکسیژن فیلم ABSO2RB، سینتیک (جنبش شناسی) جذب اکسیژن مربوط به ماده حاوی جاذب اکسیژن در فرم گلوله در محدوده دمایی از ۲۵ تا ۶۵ درجه سلسیوس (۷۷ تا ۱۴۹ درجه فارنهایت) و رطوبت نسبی یا rela- tive humidity (RH) از ۷۵٪ تا ۱۰۰٪ برای اولین بار مشخص (توصیف) شد. نتایج نشان دادند که هر دوی دما و رطوبت نسبی میتوانند به طور قابل ملاحظه بر نرخهای جذب اکسیژن تاثیر بگذارند. در محدوده دمای از ۲۵ تا ۴۵ درجه سلسیوس (۷۷ تا ۱۱۳ درجه فارنهایت)، با افزایش دما در RH ثابت، نرخهای جذب اکسیژن افزایش یافتند (۰.۱۸۴٪ O2/ساعت برای ۲۵ درجه سلسیوس، ۰.۵۳۴٪ O2/ساعت برای ۳۵ درجه سلسیوس، و ۰.۹۴۸٪ O2/ساعت برای ۴۵ درجه سلسیوس تحت ۱۰۰٪ رطوبت نسبی، ۰.۷۱۱٪ O2/ساعت برای ۲۵ درجه سلسیوس، ۰.۸۹۰٪ O2/ساعت برای ۳۵ درجه سلسیوس، و ۰.۹۹۰٪ O2/ساعت برای ۴۵ درجه سلسیوس تحت ۷۵٪ رطوبت نسبی یا RH). در محدوده RH از ۷۵٪ تا ۱۰۰٪ ، هنگامی که RH در یک دمای ثابت افزایش مییافت نرخهای جذب اکسیژن پایین آمده و کمتر میشدند. افزایش بیشتر در دما تا مقدار ۶۵ درجه سانتی گراد (۱۴۹ درجه فارنهایت) به طور چشمگیری نرخهای جذب اکسیژن را مهار خواهد کرد. فرضیه بر این است که دمای بالا به فشار بخار بالا منتهی میشود، بنابراین منجر به محدود شدن واکنش جذب اکسیژن میگردد. انرژی فعالسازی برای جذب اکسیژن نیز با استفاده از معادله آرنیوس در RH های مختلف تخمین زده شد (معادله آرنیوس به صورت زیر میباشد:
که در آن k نرخ جذب اکسیژن بوده، ka عامل پیش نمایی یا فاکتور احتمال شکل مولکول و عوامل دخیل در برخورد و جاذبههای مولکولی است، Ea انرژی فعالسازی، R ثابت گاز، و T دمای مطلق میباشد). نتایج نشان دادند که برای RH های ۷۵٪ و ۱۰۰٪، مقدار Ea به ترتیب برابر ۱۳.۱ و ۶۴.۸ ژول بر روی مول هستند. اطلاعات فوق به وضوح نشان میدهند که مقادیر پایینتر RH به انرژی فعالسازی پایینتر و نرخ جذب بالا منتهی میشود. بنابراین، مواد جذب کننده اکسیژن برگزیده در این مطالعه در دمای پایینتر و رطوبت نسبی یا RH پایینتر، بهتر عمل خواهند کرد. شرایط بهینه در دمای ۴۵ درجه سلسیوس (۱۱۳ درجه فارنهایت) و RH ۷۵٪ یافته شد. یافتههای فوق به عنوان راهنمایی برای درک بهتر و طراحی ABSO2RB برای کاربردهای لایههای لمینت شده در فیلمهای بستهبندی، سودمند هستند.
شکل شماره ۲ تغییرات در غلظت O2 برای ۲ نوع بستهبندی، کیسههای ABSO2RB و MRE معمولی را نشان میدهد. در هر دو نوع مواد بستهبندی یک تاریخ انقضای مربوط به خودشان جهت غلظت اکسیژن با گذشت زمان وجود دارد. تغییرات عمده در ترکیب گاز فضای خالی فوقانی در کیسههای حاوی جاذب O2 یا (ABSO2RB) در روزهای اول نگهداری در دمای اتاق همراه با کیسههایی که به تعادل با اتمسفر در نرخی سریعتر میرسند، رخ داد. در طول ۱۱ روز ذخیرهسازی و نگهداری، غلظت اکسیژن در فضای خالی فوقانی لمینت ABSO2RB زیر ۱٪ بود و در سراسر کل دوره نگهداری (۱ سال) زیر این میزان باقی ماند. غلظت اکسیژن در کیسههای MRE معمولی در طول اولین دوره ۱۵ روزه تا ۵۰٪ کاهش یافت و تا غلظتی برابر ۵٪ متعادل باقی ماند. اکسیژن در بستهبندی معمولی کاهش یافت زیرا که اکسیژن با غذا واکنش میداد. بنابراین هدف بستهبندی جذب کننده اکسیژن، حذف کردن اکسیژن پیش از اینکه واکنشهای تخریبگر رخ دهند، میباشد. این دستاورد اثربخشی جذبکننده لمینت شده -O2 که در این مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفته است را پشتیبانی میکند زیرا ما اطلاعاتی داشتیم که نشان میداد کاهش اکسیژن در کیسههای ABSO2RB به طور قابل ملاحظهای سریعتر از کیسههای معمولی رخ داده است. آن مدرک محکمی است که لمینت به شکل موثری اکسیژن را جذب کرد. چنین روندی با مواد غذایی دیگر (که ماهی میباشد) بستهبندی شده با جاذب O2 با سیستم بر پایه آهن (موهان و دیگران 2008) نیز مشاهده گردید.
خواص فیلم
ساختار لمینت. یک تصویر TOM از سطح مقطع ورقه حاوی جاذب اکسیژن در شکل شماره ۳ نشان داده شده است. در کل ۶ لایه میتواند به وضوح تشخیص داده شود (پلی اتیلن یا PE، درزگیر حاوی جاذب اکسیژن، tie-layer یا همان لایه جاذب اکسیژن، فویل آلومینیومی، لایه رنگدانه، و PET). ذرات تیره پراکنده شده در لایه درزگیر جاذبهای اکسیژن هستند.
آزمایش پوست کیسه. آزمایش پوست تی یا T-peel testing آشکار میکند که فرآیند فرسایشی سازی در دمای ۵۱.۷ درجه سلسیوس (۱۲۵ درجه فارنهایت) یکپارچگی کیسهای که حاوی جاذبهای اکسیژن است را خراب (بدتر) نمیکند. نمونههایی که در دمای اتاق نگهداری شده و در دمای ۵۱.۷ درجه سلسیوس برای مدت ۶۰ ساعت پیرسازی شدند تقریبا مقادیر آشکارساز قدرت T-peel مشابهی داشتند (به ترتیب ۰.۶± ۱۶ و ۰.۸± ۱۶ پوند). این مقادیر آشکارساز استحکام T- peel مشابه نمونه مرجع هستند که حاوی هیچگونه جاذب اکسیژنی نمیباشند.
مطالعات مربوط به طول عمر مفید (نگهداری)
آنالیز میکروبی. نتایج از آزمایشات میکروبی تایید کردند که تمام نمونههای آزمایش شده به صورت تجاری استریل شده شدند. نه رشد باکتریایی و نه رشد مخمر و کپک در سراسر مطالعات ماندگاری مشاهده نشد. تعداد کلونیها زیر حد تشخیص با EPC (تعداد پلیتهای تخمین زده شده یا estimated plate counts) کمتر از ۱۰ بودند (اطلاعات نمایش داده نشده است). در نتیجه، پنیر پخش شده بستهبندی شده با استفاده از لمینتهای ABSO2RB الزامات و نیازهای استریل بودن بازرگانی برای جیرههای عملیاتی را برآورده نمودند (PCR-C- 039 2006).
وزن، محتوای رطوبت، فعالیت آبی، محتوای چربی، و pH محصول. هر دو مواد بستهبندی (MRE معمولی و ABSO2RB) در طول دوره ذخیره سازی با میانگینی برابر ۴۵.۵ گرم، نیاز وزنی را برآورده نمودند. به طریق مشابهی، هر دو مواد بستهبندی در سراسر دوره ذخیرهسازی، خصوصیات محتوای رطوبت را فراهم کردند. در واقع، هیچگونه تفاوتی (P > 0.05) در محتوای رطوبت بین بستهبندیها برای تمام مطالعات ماندگاری مشاهده نشد (مقادیر آشکارساز میانگین به ترتیب برابر ۴۰.۵۳٪ و ۴۰.۲۷٪ بودند). در نمونههای نگهداری شده در دمای ۵۱.۷ درجه سلسیوس احتمالا به دلیل در معرض دمای بالا قرار گرفتن، مقادیر آشکارساز آب آنها اندکی با گذشت زمان افزایش یافت (مقادیر آشکارساز نهایی برابر ۰.۹۳± ۰.۹۲۵ و ۰.۶۸ ± ۰.۹۲ به ترتیب برای کیسههای معمولی و ABSO2RB بودند)، گرچه هیچ گونه تفاوت قابل توجهی (P > 0.05) بین ۲ نوع بستهبندی فوق وجود نداشت. فعالیت آبی کیسههای نگهداری شده در دمای ۳۷.۸ درجه سلسیوس برای مدت ۶ ماه برای MRE معمولی برابر ۰.۹۵ ± ۰.۹۲۵ و برای کیسههای ABSO2RB برابر ۰.۹۳ ± ۰.۹۲۲ و برای نمونههای نگهداری شده در ۸۰ درجه فارنهایت برای مدت ۱ سال به ترتیب برابر ۰.۹۳ ± ۰.۹۶۸۷ برای MRE معمولی و ۰.۹۸ ± ۰.۹۶۲۳ برای کیسههای ABSO2RB بود.
در سراسر کل دوره مطالعه ماندگاری برای هر یک از دو ماده بستهبندی (MRE معمولی و ABSO2RB) محتوای چربی نمونههای پنیر پخش شده تحول خاصی از خود نشان نداده و به طور قابل توجهی تغییر نکردند (P > 0.05). علاوه بر این، متوسط محتوای چربی نمونههای پنیر پخش شده (۰.۱۷ ± ۴۰.۸۴٪) با الزامات محتوای چربی محصول نه کمتر از ۳۸٪ و نه بزرگتر از ۴۳٪ (PCR-C-039 2006) مطابقت داشت. تغییراتی در مقادیر pH در طول مدت زمان ذخیرهسازی و نگهداری، بدون هیچگونه روند شفافی وجود داشت، که احتمالا به دلیل اثر دما نسبت به نوع بستهبندی است. به طور کلی، مقادیر نهایی pH برای کیسههای نگهداری شده در دمای ۵۱.۷ درجه سلسیوس از ۵.۶۶ تا ۰.۰۳ ± ۵.۵۱۸ تا پایان عمر مفید و از ۵،۶۲ الی ۰.۰۲ ± ۵.۵۷ به ترتیب برای کیسههای معمولی و ABSO2RB تغییر پیدا کرد، مقادیر آشکارساز برای کیسههای نگهداری شده در دمای ۳۷.۸ درجه سلسیوس برای مدت ۶ ماه از ۵.۶۲ الی ۵.۴۵ ± ۰.۰۵ برای MRE معمولی و ۵.۶۴ تا ۵.۵۲ ± ۰.۰۳ برای کیسههای ABSO2RB متغیر بودند.
شکل شماره ۲. تغییرات در غلظت اکسیژن فضای خالی فوقانی در کیسههای پنیر پخش شده کنترل و ABSO2RB⃝R نگهداری شده در دمای اتاق.
شکل شماره ۳. تصویر میکروسکوپ نوری (مدل TOM) مربوط به سطح مقطع ورقه حاوی جاذب اکسیژن.
برای نمونههای نگهداری شده در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس برای مدت ۱ سال، مقدار pH به ترتیب از ۵.۶۶ الی ۵.۵۷ ± ۰.۰۳ برای MRE معمولی و از ۵.۶۶ تا ۵.۵۹ ± ۰.۰۱ برای کیسههای ABSO2RB متغیر بود. تمام نمونهها در مطابقت با الزامات و نیازمندیهای محصول در طول کل دوره نگهداری قرار داشتند، که در آنجا مقدار آشکارساز pH نباید کمتر از ۵.۵ و بیشتر از ۵.۹ باشد (PCR-C- 039 2006)(مقادیر میانگین ۵.۵۷ و ۵.۵۹ به ترتیب برای کنترل و ABSO2RB).
رنگ. تاثیر نوع بستهبندی و دمای نگهداری بر روی پارامترهای رنگ (L∗, a∗, b∗) پنیر پخش شده در جدول شماره ۱ نمایش داده شده است. برای نمونههای نگهداری شده در دمای ۵۱.۷ درجه سلسیوس، تغییرات در رنگ به دلیل بستهبندی حداقل بوده، همراه با این نتیجه که زمان و دمای نگهداری مهمترین اثر را داشتند. مقادیر آشکارساز L∗ به شکل قابل ملاحظهای در سراسر دوره نگهداری (نمونههای تیرهتر) برای هر دو بستهبندیها کاهش یافتند. روند مشابهی برای نمونههای نگهداری شده در دمای ۳۷.۸ درجه سلسیوس مشاهده گردید، جایی که تغییرات به دلیل دما و زمان نسبت به نوع بستهبندی، بیشتر بودند. مقادیر آشکارساز a∗ بیشترین تغییر را از خود نشان دادند (P < 0.05)، هر چند که در انتهای ۶ ماه این تغییرات محسوس و قابل توجه نبودند. پس از ۱ سال ذخیرهسازی و نگهداری در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس، نمونهها در کیسههای حاوی ماده جذب کننده اکسیژن یا O2 نسبت به آنهایی که در کیسههای MRE معمولی بستهبندی شده بودند، تیرهتر و بیشتر مایل به زرد (P < 0.05) بودند (میانگین مقادیر آشکارساز L∗: برابر ۶۶.۰۷ و ۶۸.۰۰، a∗: برابر ۱۱.۴۳ و ۱۲.۴۱، b∗: برابر ۳۵.۹۷ و ۳۸.۰۲ به ترتیب برای MRE معمولی و لمینتهای ABSO2RB بودند). اختلافات ممکن است به تنوع ذاتی و طبیعی نمونهها در طول فرآوری و بستهبندی نسبت داده شوند و توسط اعضای هیات مصرف کننده که به نمونهها نمرات قابل قبولی داده، درک نشده بودند. به طور کلی، مقادیر آشکارساز رنگ در توافق خوبی با ترجیحات مصرف کننده هستند (قسمت آنالیز و بررسی حسی را ببینید).
بافت. تغییرات در قابل انتشار بودن و پراکندگی به سبب نوع بستهبندی و دمای ذخیرهسازی در جدول شماره ۲ نمایش داده شدهاند. در کل، حداکثر نیرو مورد نیاز برای گسترش و پخش کردن نمونه در سراسر دوره ذخیرهسازی برای هر دو نوع بستهبندیها کاهش یافت. با این حال، تفاوتها میان نمونههای بستهبندی شده فقط در کیسههای نگهداری شده در دمای ۵۱.۷ درجه سلسیوس بیان شدند (P < 0.05). در طول مدت ۱ سال ذخیرهسازی در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس، قابل انتشار بودن پنیر پخش شده بستهبندی شده در دو نوع بستهبندی MRE معمولی و لمینت ABSO2RB تغییر نکرد (P > 0.05). بنابراین دمای نگهداری اثر شدیدتری بر روی قابل انتشار بودن پنیر داشت، همانگونه که انتظار میرفت. این نتایج در توافق خوبی با ترجیحات مصرفکننده قرار دارند (قسمت آنالیز حسی را ببینید).
اسید چرب آزاد. برای کیسههای نگهداری شده در دمای ۵۱.۷ و ۳۸.۸ درجه سلسیوس، اسیدهای چرب آزاد به صورت خطی (محدوده R2 از 0.971 تا 0.985) با گذشت زمان ذخیره سازی افزایش یافت (شکل شماره ۴). میتوانیم بگوییم نمونههای بستهبندی شده در کیسههای MRE کنترل، نسبت به آنهایی که در لمینتهای ABSO2RB بستهبندی شده بودند، مقادیر آشکارساز FFA بالاتری داشتند (P < 0.05) پس از ۱ سال در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس، محتوای FFA تقریبا برابر ۰.۷۰ بود، که هنوز در پایین ترین حد قابل درک توسط مصرف کنندگان بوده (بو یا طعم قابل اعتراض) و تقریبا برابر ۰.۵٪ تا ۱.۵٪ میباشد (پیرسون 1971). این نتیجه توسط نمرات ارزیابی حسی تایید گردید (قسمت آنالیز حسی را ببینید) و نشان دهنده این مطلب بود که اکسیداسیون، یک مشکل فساد جا افتاده و رایج در غذاهای چرب، میتواند به نوعی با استفاده از لمینت جذب کننده – O2 کنترل گردد.
محتوای ویتامین C (آسکوربیک اسید). برای تمام دماهای نگهداری، محتوای ویتامین سی نمونههای بستهبندی شده در لمینت جذب کننده – O2 برای کنترلها در سراسر زمان نگهداری و ذخیرهسازی، بالاتر بود (شکل شماره ۵). همانگونه که انتظار میرفت، هر چه دمای ذخیرهسازی پایینتر بود، نرخ فساد و خرابی نیز آهستهتر میشد. در پایان ۱ سال ذخیرهسازی در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس، و ۶ ماه نگهداری در دمای ۳۷.۸ درجه سلسیوس، نمونههای بستهبندی شده در لمینتهای ABSO2RB به ترتیب تقریباً 1.5 برابر (47٪) مقدار ویتامین C نسبت به گروه کنترل داشتند، که یک بار دیگر نشان دهنده اثر بخشی لمینت جذب کننده اکسیژن یا O2 بود. باید توجه داشت که در انتهای دوره ماندگاری (هفته ۴) در دمای ۵۱.۷ درجه سلسیوس، محتوای ویتامین سی در نمونههای بستهبندی شده در لمینتهای ABSO2RB باز هم بسیار بالاتر بود. نمونهها دو هفته بعد (هفته ششم) مورد آزمایش قرار گرفتند، و در آن زمان، فساد و خرابی همراه با غلظتی مشابه در کیسههای MRE معمولی، رخ داد. این موضوع میتواند به قرار گرفتن در معرض دمای ذخیرهسازی بسیار بالا (یا حداکثر آن) به صورت طولانیتر نسبت داده شود.
جدول شماره ۱. تاثیر نوع بستهبندی بر روی پارامترهای رنگ (L∗, a∗, b∗) مربوط به MRE پنیر خمیری پخش شده بستهبندی شده در MRE کنترل و کیسههای ABSO2RB⃝R در طول مطالعات ماندگاری تسریع شده (۱۲۵ درجه فارنهایت {۵۱.۷ درجه سلسیوس} برای مدت ۶ هفته و ۱۰۰ درجه فارنهایت {۳۷.۸ درجه سلسیوس} برای مدت ۶ ماه). کنترلهای کالیبره شده در دمای ۸۰ درجه فارنهایت (۲۶.۷ درجه سلسیوس) برای مدت ۱ سال.
محتوای ویتامین آ. محتوای ویتامین آ در کنترل MRE و لمینتهای جذب کننده – O2 در طول دوره ذخیرهسازی به خوبی حفظ شد تنها نمونههای نگهداری شده در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس، برای هر دو نوع بستهبندی، کاهشهایی را در پایان دوره ذخیرهسازی ۱ ساله از خود نشان دادند (از ۶.۱۶ ± ۰.۶۹ μg/g تا ۳.۰۷ ± ۰.۴۶ μg/g برای کیسههای MRE کنترل و از ۵.۶۸ ± ۰.۸۶ μg/g تا ۳.۵۸ ± ۰.۰۸ mg/g برای کیسههای جذب کننده – O2). با وجود آن، هیچ گونه تفاوتی در محتوای ویتامین آ میان بستهها در سراسر کل دوره ذخیرهسازی برای همه دماهای آزمایش شده، پیدا نشد.
آنالیز حسی
تست مصرف کننده. نمرات رنگ در کل ذخیرهسازی برای نمونههای نگهداری شده در دمای ۲۶.۷ و ۳۷.۸ درجه سلسیوس اندکی تغییر کرد، و این تغییر با این موضوع همراه بود که نمونهها از هر دو بستهبندی سطوح پذیرش بالایی از خود نشان دادند (امتیازات ≥ 5)(شکل شماره ۶). هنگامی که اندازه گیریهای رنگ به عنوان روشی برای ارزیابی کیفیت جیره در هنگام ذخیره سازی را مورد بررسی قرار میدهیم این نتایج مشابه مطالعهای که توسط Ross and others (۱۹۹۷) انجام شد هستند. آنها به این موضوع پی بردند که پارامترهای رنگ پیوسته برای نمونههای پنیر پخش شده تحت شرایط ذخیره سازی مختلف، متغیر (متفاوت) بودند و این که مقادیر آشکارساز L∗ بالاترین همبستگی را با امتیازات مصرف کننده از خود نشان دادند.
امتیازات رایحه سطوح پذیرش بالایی در سراسر دوره ذخیرهسازی داشتند و هیچگونه تفاوتی (P > 0.05) بین بستهها و دمای ذخیرهسازی در طول سراسر مطالعه ماندگاری (شکل شماره ۶) یافته نشد. این نتیجه نشان میدهد که مصرف کنندگان قادر نبودند که تفاوتها در بوی پنیر پخش شده میان روشهای مختلف آزمایش را تشخیص دهند. برای نمرات بافت، کاهش اندکی در میزان قابل قبول بودن (یا همان پذیرش) برای نمونههای نگهداری شده در دمای ۳۷.۸ درجه سلسیوس در طول ذخیرهسازی برای هر دو نوع بستهبندیها مشاهده گردید، اگرچه مقبولیت برای کنترل و نمونههای ABSO2RB بسیار بالاتر از ۵ بود (شکل شماره ۶). نتایج در توافق خوبی با اندازهگیریهای قابل انتشار بودن هستند، البته همراه با هیچگونه تفاوت محسوسی در پذیرش و قابل قبول بودن بین روشهای آزمایش در ۲۶.۷ و ۳۷.۸ درجه سلسیوس و اندکی کاهش (P > 0.05) در پذیرش در زمان برای نمونههای نگهداری شده در دمای ۳۷.۸ درجه سلسیوس. پس از پایان ذخیرهسازی برای نمونههای در دمای ۲۶.۷ و ۳۷.۸ درجه سلسیوس هنوز هم طبق مشخصات فنی بود (نرم، همگن و قابل پخش به آسانی) (PCR-C-039 2006).
هنگامی که طعم مورد امتیازدهی قرار گرفت، تمامی روشها به شکل بالایی قابل قبول بوده و تنها تغییرات اندکی در گذر زمان مشاهده گردید. هیچگونه تفاوت قابل ملاحظهای (P > 0.05) در طعم توسط اعضای هیات مصرف کننده شناسایی نشد. روند مشابهی برای نمرات کلی کیفیت مشاهده گردید (شکل شماره ۶). برای نمونههای نگهداری شده در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس، عطر، طعم و صفات حسی کیفیت کلی تغییرات قابل توجهی بین روشها (کنترل و ABSO2RB) در سراسر دوره ذخیرهسازی ۱۲ ماهه از خود نشان ندادند (P > 0.05). این نتایج مقبولیت مصرف کننده نشان میدهند که پنیر پخش شده بستهبندی شده در کیسههای ABSO2RB همتراز با آنهایی درجه بندی شدند که در کیسههای MRE کنترل بستهبندی شده بودند و برای بیشتر طول مطالعه مصرف کنندگان قادر نبودند تفاوتهای محسوسی بین روشهای آزمایش را تشخیص دهند.
جدول شماره۲. تاثیر نوع بستهبندی بر روی بافت (نیروی قابل انتشار بودن در نیوتون) مربوط به MRE پنیر پخش شده بستهبندی شده در MRE کنترل و کیسههای ABSO2RB⃝R در طول مطالعات ماندگاری تسریع شده (۱۲۵ درجه فارنهایت [۵۱.۷ درجه سلسیوس] برای ۶ هفته و ۱۰۰ درجه فارنهایت [۳۷.۸ درجه سلسیوس] برای ۶ ماه [۲۴ هفته]) . کنترلهای کالیبره شده در دمای ۸۰ درجه فارنهایت (۲۶.۷ درجه سلسیوس) برای ۱ سال (۲۴ ماه)
شکل شماره ۴. تاثیر نوع بستهبندی بر روی گسترش رنسید شدن (اسید چرب آزاد به عنوان درصد اسید اولئیک) مربوط به MRE پنیر پخش شده بستهبندی شده در کنترل MRE و کیسههای ABSO2RB⃝R در طول مطالعات ماندگاری تسریع شده (۵۱.۷ درجه سلسیوس [۱۲۵ درجه فارنهایت] برای ۶ هفته دایره مشکی MRE، دایره سفید ABSO2RB، دمای ۳۷.۸ درجه سلسیوس [۱۰۰ درجه فارنهایت] برای ۶ ماه : مثلث مشکی MRE، مثلث سفید ABSO2RB، کنترلهای کالیبره شده در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس [۸۰ درجه فارنهایت] برای مدت ۱ سال: لوزی مشکی MRE، لوزی سفید ABSO2RB)
تست حسی با استفاده از یک پنل آموزش دیده. نتایج آنالیز و بررسی
حسی انجام و رهبری شده در مرکز سرباز ناتیک ارتش ایالات متحده در شکل شماره ۷ خلاصه شدهاند. این نتایج پذیرش محصولات بستهبندی شده در کیسههای ABSO2RB همراه با تمام نمونههای با امتیازات بالای مقبولیت (> ۵) و تنها با اندکی تفاوت میان روشها در سراسر دوره ذخیرهسازی را تایید کردند.
شکل شماره ۵. تاثیر نوع بستهبندی بر روی حفظ و نگهداری ویتامین سی (میلیگرم آسکوربیک اسید\گرم) پنیر پخش شده MRE بستهبندی شده در MRE کنترل و کیسههای ABSO2RB⃝R در طول مطالعات ماندگاری تسریع شده (۵۱.۷ درجه سلسیوس [۱۲۵ درجه فارنهایت] برای ۶ هفته: دایره مشکی MRE، دایره سفید ABSO2RBR، دمای ۳۷.۸ درجه سلسیوس [۱۰۰ درجه فارنهایت] برای ۶ ماه: مثلث مشکی MRE، مثلث سفید ABSO2RBR، کنترلهای کالیبره شده در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس [۸۰ درجه فارنهایت] برای ۱ سال: لوزی مشکی MRE، لوزی سفید ABSO2RBR).
شکل شماره ۶. نتایج آزمایش حسی (سنسوری) برای MRE پنیر پخش شده نگهداری و ذخیره شده در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس (۸۰ فارنهایت) و ۳۷.۸ درجه سلسیوس (۱۰۰ درجه فارنهایت) برای ۶ ماه. در مجموع تعداد ۳۰ عضو هیئت مصرف کننده حضور داشتند. امتیازات بر اساس یک مقیاس لذت گرایانه ۹ نمرهای داده شدند. میله های خطا نشان دهنده انحراف استاندارد است. کنترلهای کالیبره شده در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس (۸۰ درجه فارنهایت) برای ۱ سال. میانگینهای a,bMeans با حروف بزرگ متفاوت به شکل قابل ملاحظهای متفاوت هستند (P < 0.05).
شکل شماره ۷. نتایج آزمایش آنالیز حسی برای MRE پنیر پخش شده پس از ۱ سال ذخیرهسازی در دمای ۲۶.۷ درجه سلسیوس (۸۰ درجه فارنهایت) انجام شده در مرکز سرباز ناتیک ارتش ایالات متحده. در مجموع ۱۲ عضو هیئت آموزش دیده حضور داشتند. امتیازات بر اساس یک مقیاس مربوط به خوشی و لذت ۹ نمرهای داده شدند. میانگینهای با حروف بالانویس a,b به شکل معنیداری متفاوت بودند. با احتمال P کوچکتر از پنج صدم (P < 0.05).
جمع بندی
این مطالعه نشان داد که لمینت جذب کننده اکسیژن پیشنهاد شده در کاهش غلظت اکسیژن فضای خالی فوقانی تا ۶۷.۴۴٪ (از ۲۰.۴٪ تا ۶۸.۲٪) در مدت ۲۴ ساعت کارآمد بود. این ماده بستهبندی فعال به شکل قابل توجهی رنسید شدن در نمونههای پنیر پخش شده را کاهش داد. علاوه بر این، لمینت مذکور کمک کرد تا فرآیند فساد ویتامین سی به تاخیر بیفتد، نمونهها در سراسر مطالعه ماندگاری ویژگی های حسی قابل قبول بالایی داشتند و هنگامی که در مواردی که بالاتر از نمونه استاندارد با توجه به خصوصیات حسی، فیزیکی، شیمیایی و میکروبیولوژیکی نبودند، دارای رتبه برابری بودند. نمونهها همچنین نیاز ماندگاری ۶ ماهه در دمای ۳۷.۸ درجه سلسیوس (۱۰۰ درجه فارنهایت) را برآورده کردند. بنابراین، کیسههای حاوی جاذب اکسیژن در لمینت میتوانند به حفظ و نگهداری مواد مغذی کمک کرده و طول عمر مفید محصولات در حالت مایع و دارای چربی بالا را افزایش دهند. تحقیق دیگری در انواع دیگر محصولات غذایی جایی که اکسیژن میتواند در آن ویژگی های مضر روی غذا ایجاد کند، پیشنهاد میشود. این مطالعه ممکن است بسط داده شود تا شامل موارد MRE و UGR از جمله محصولات مشابه گردد.
خرید جاذب اکسیژن
شرکت بسته راز سلامت پایا با هدف تولید محصولات فناورانه ای که به سلامت، کاهش ضایعات و افزایش ماندگاری مواد غدایی کمک می کند، در سال 1392 تاسیس شده است و جاذب اکسیژن بی هوا اولین محصول آن می باشد. در این مسیر در تلاشیم محصولات ما جایگزینی برای روش های سنتی نگهداری موادغذایی که اغلب آنها مانند استفاده از قرص برنج و یا گازهای سمی مانند متیل بروماید برای سلامت انسان بسیار مضر هستند باشند. جاذب های اکسیژن در ظرفیت های متنوع از 30 سی سی تا 3000 سی سی تولید می شوند. در حال حاضر تنها محصول 3000 سی سی تولید می شود و به زودی سبد محصولات تکمیل خواهد شد. برای دریافت اطلاعات بیشتر با ما در ارتباط باشید.
منابع
- Alvarez MF. 2000. Active food packaging: review. Food Sci Technol Int 6:97–103. [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1990a. Official method 930.04. Moisture. Gaithersburg, Md.: AOAC Intl.
- [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1990b. Official method 940.28. Fatty acids (free) in crude and refined oils. Titration method. Gaithersburg, Md.: AOAC Intl.
- [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1998a. Official method 981.12. pH of acid- ified foods. Gaithersburg, Md.: AOAC Intl.
- [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1998b. Official method 985.33. Vita- min C (reduced ascorbic acid) in ready-to-feed milk-based infant formula. 2,6- Dichloroindophenol titrimetric method. Gaithersburg, Md.: AOAC Intl.
- [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1998c. Official method 986.33. Bacte- rial and coliform counts in milk. Dry rehydratable film methods (petrifilm aerobic count plate and petrilfim coliform count plate) methods. Gaithersburg, Md.: AOAC Intl.
- [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1998d. Official method 989.10. Bacterial and coliform counts in dairy products. Dry rehydratable film methods (Petrifilm aerobic count plate and petrilfim coliform count plate) methods. Gaithersburg, Md.: AOAC Intl.
- [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1998e. Official method 990.12. Aerobic plate count in foods. Dry rehydratable film methods (petrifilm aerobic count plate) method. Gaithersburg, Md.: AOAC Intl.
- [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1998f. Official method 991.14. Coliform and Escherichia coli counts in foods. Dry rehydratable film methods (petrifilm E. coli count plate and petrilfim coliform count plate) methods. Gaithersburg, Md.: AOAC Intl.
- [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1998g. Official method 996.02. Coliform count in dairy products. High sensitivity dry rehydratable film method. Gaithers- burg, Md.: AOAC Intl.
- [AOAC] Assn. of Official Analytical Chemist. 1998h. Official method 997.02. Yeast TM 2 scav- and molds counts in foods. Dry rehydratable film method. Petrifilm method. Gaithersburg, Md.: AOAC Intl.
- ASTM Standard F88. 2007. Standard test method for seal strength of flexible bar- rier materials. West Conshohocken, Pa.: ASTM Intl. Available from: www.astm.org. Accessed Dec 20, 2008.
- Brady AL, Strupinsky ER, Kline LR. 2001. Active packaging for food applications. Boca Raton, Fla.: CRC Press.
- Charles F, Sanchez J, Gontard N. 2006. Absorption kinetics and carbon dioxide scav-
- engers as part of active atmosphere packaging. J Food Engr 72:1–7.
- Coma V. 2008. Bioactive packaging technologies for extended shelf life of meat-based products. Meat Sci 78:90–103.
- De Kruijf N, Van Beest M, Rijk R, Sipila ̈inen-Malm T, Paseiro Losada P, De Meulenaer 2002. Active and intelligent packaging: applications and regulatory aspects. In: Food additives and contaminants, Vol. 19, Suppl 1. London, U.K.: Taylor and Fran- cis Ltd. p 144–62.
- Graff G. 1998. O2 scavengers give ‘smart’ packaging a new lease on shelf life. Mod Plastics 75(2):69–70, 72.
- Hooi R, Barbano DM, Bradley RL, Budge D, Bulthaus M, Cheltiar M, Lynch J, Reddy R. 2004. Method number 15.160. Vitamins A, D2, and D3 in milk products, HPLC method (Class O). In: Wehr M, Frank J, editors. Standard methods for the exami- nation of dairy products. 17th ed. Washington, D.C.: American Public Health Assn. p 519–31.
- Meilgaard M, Civille G, Carr B. 1999. Sensory evaluation techniques. 3rd ed. Boca Ra- ton, Fla.: CRC Press.
- Mohan CO, Ravishankar CN, Srinivasagopal TK. 2008. Effect of O2 scavenger on the shelf-life of catfish (Pangasius sutchi) steaks during chilled storage. J Sci Food Agric 88:442–8.
- Ozdemir M, Floros JD. 2004. Active food packaging technologies. In: Claysdale F, ed- itor. Critical reviews in food science and nutrition. London, U.K.: Taylor & Francis. 44(3), p 185–92.
- PCR-C-039. 2006. Section C. Cheese spread, cheddar, fortified, packaged in a flexible pouch, shelf stable. Available from: http://www.dscp.dla.mil/subs/support/specs/ pcrs/mre/c039.pdf. Accessed Aug 20, 2008.
- Pearson D. 1971. Oils and fats. In: Pearson D, editor. The chemical analysis of foods. New York: Chemical Publishing Co. p 508–38.
- Rooney ML. 1995. Active packaging in polymer films. In: Rooney ML, editor. Active food packaging. London, U.K.: Blackie Academic and Professional. p 74–110.
- Ross EW, Shaw CP, Friel M. 1997. Color measurement as predictor of consumer rat- ings of military ration items. J Food Qual 20:427–39.
- Smith JP, Ramaswamy HS, Simpson BK. 1990. Developments in food packaging tech- nology. Part 2. Storage aspects. Trends Food Sci Technol 11:111–8.
- Smittle RB, Cirigliano MC. 1992. Salad dressings. In: Vanderzandt C, Splittstoesser DF, editors. Compendium of methods for the microbiological examination of foods. Washington, D.C.: American Public Health Assoc. p 975–83. SPSS. 2002. SPSS for Windows. 11.5.1 ed. Chicago, Ill.: SPSS Inc.
- Vermeiren L, Devlieghere F, van Beest M, de Kruijf N, Debevere J. 1999. Developments in the active packaging of foods. Trends Food Sci Technol 10:77–86.
- Vermeiren L, Herilings L, Devlieghere F, Debevere J. 2003. Oxygen, ethylene and other scavengers. In: Ahvenainen R, editor. Chapter 3 in novel food packaging techniques. Boca Raton, Fla.: CRC Press. Woodhead Publishing Limited. p 22–45.