گاز متیل بروماید

 گاز متیل بروماید یک هیدروکربن هالوژن‌دار است که مصارفی همچون دفع آفات و حشرات دارد. اگرچه این گاز در گذشته بسیار پرمصرف بود و برای اهداف مختلفی از آن استفاده می‌شد اما امروزه شرایط تغییر کرده است.

 البته علاوه بر آفت زدایی، این نوع گاز مصارف متنوع دیگری نیز دارد. شناسایی این گاز به عنوان ماده‌ای مضر و سمی برای انسان، حیوانات، آبزیان و حتی کره خاکی، منجر به کاهش استفاده یا ممنوعیت استفاده از آن شد.

با ما همراه باشید تا دانستنی‌های بیشتری در مورد این گاز سمی و خطرناک در اختیار شما قرار دهیم.

تاریخچه گاز متیل بروماید

 

به‌کارگیری گاز برمو متان، به عنوان ماده‌ای برای دفع سموم از سال ۱۹۳۲ میلادی آغاز شد. استفاده از این ماده در سال ۱۹۶۱ در ایالات متحده به ثبت رسید. در آن زمان کشاورزان از گاز برمو متان به منظور ضدعفونی کردن بستر خاک و از بین بردن قارچ‌ها و علف‌های هرز استفاده می‌کردند.

این ماده در حاضر توسط شرکت‌های بزرگی در دنیا تولید می‌شود که اصلی‌ترین آنها شرکت مشهور مرک MERCK است که در کشور آلمان قرار دارد. البته علاوه بر مرک، تولیدکنندگان دیگری در دنیا اقدام به تولید این ماده می کنند که عبارتند از: 

• MIL-SPEC industries در آمریکا
  
• Far research در آمریکا
  
• Linde LLC در انگلیس
• My chemical company در کشور هند

موارد مصرف گاز برومومتان چیست؟ 

گاز برمو متان به دلیل برخورداری از گروه هالوژن، در مصارف ضدعفونی کاربرد دارد. اثر ضد‌عفونی‌کنندگی این ماده بر مواد غذایی و غیر خوراکی متفاوت است و میزان دوز مورد استفاده، کاملاً متفاوت خواهد بود. این ماده در کشورهای خارجی در زمینه‌های زیر کاربرد دارد: 

• دفع حشرات و کنترل آفات در در محل نگهداری مواد غذایی
• پاکسازی خاک از قارچ‌ها، حشرات و سایر جانداران مضر برای گیاهان
• نماتد ریشه گیاهان (انگل های غده‌ای کنار ریشه)  
• فرایند‌های آزمایشگاهی
• پژوهش و تحقیقات
• مواد اولیه‌ی صنایع شیمیایی

البته لازم به ذکر است که استفاده از این ماده، به دلیل سمیت بالا و سایر مضرات زیست محیطی در بسیاری از کشورها ممنوع اعلام شده یا حداقل استفاده از آنها را با محدودیت همراه کرده است.

گاز متیل بروماید از چه زمانی در ایران در حال مصرف است و چه استفاده‌هایی دارد؟ 

استفاده از گاز متیل بروماید برای نخستین با در ایران، در سال ۱۹۶۵ میلادی صورت گرفت. دلیل اصلی استفاده از این گاز در آن زمان از بین بردن آفت پنبه بود. با گذشت زمان و در سال ۱۹۷۱ میلادی، این ماده به منظور از بین بردن کرم ساقه‌خوار برنج نیز استفاده شد و استفاده از آن به صورت روز افزون گسترش پیدا کرد.

به‌کارگیری گاز برمو متان، طی سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۴ در ایران به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد و به مصرف سالانه ۶۰ تا ۸۰ تن رسید. در این مدت گاز برومومتان در زمینه‌های زیر کاربرد داشت: 

• بخش کشاورزی: شامل شامل ضدعفونی کردن خاک در نهالستان، گلخانه‌ها و دفع حشراتی مانند شپشک در انبارهای برنج، خرما و کشمش
• ضد عفونی کردن گلخانه‌ها برای از بین بردن موریانه‌ها
• ضد عفونی کردن آزمایشگاه‌ها
• نگهداری مواد در کشتی‌ها
• نگهداری از چوب

استفاده از این ماده در به دلیل اثرات مخربی که دارد، در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. با ایجاد پروتکلی مبنی بر کاهش استفاده از این ماده، بسیاری از کشورها از جمله ایران، به‌کارگیری این ماده را به حداقل رسانده‌اند.

مضرات متیل بروماید

گاز متیل بروماید به دلیل سمیت بالا در زمینه‌های مختلف مضر است. اصلی‌ترین دلیلی که استفاده از این گاز را با محدودیت‌های جدی مواجه کرده است، اثر تخریبی این ماده بر لایه اوزون است. علاوه بر این، گاز برومو متان، فعالیت آنزیم‌ها را از طریق مکانیسم خاصی مختل می‌کند.

ایجاد جهش در DNA از دیگر اثرات تخریبی این ماده به حساب می‌آید. این ماده به راحتی از طریق ریه‌ها جذب می‌شود و سبب ایجاد مسمومیت در انسان خواهد شد. سوزش چشم و پوست از دیگر مضراتی است که این ماده برای انسان دارد.

علاوه بر مواردی که ذکر شد، مسمومیت در اثر این ماده علائم زیر را به همراه خواهد داشت: 

• سرگیجه
• حالت تهوع
• درد در قفسه سینه
• تاری دید یا کوری موقتی
• تاثیر مستقیم بر عصب های بدن

مطالعات گسترده بر گاز برومو متان، مضرات زیر را اثبات می‌کند: 

• اثرات باروری
• اثرات تراژنی
• اثرات جهش‌زایی
• اثرات سرطان‌زا

مزیت‌های متیل بروماید

اثرات ضدعفونی کنندگی این ماده و دفع حشرات، از جمله مزیت‌های اصلی آن به حساب می آیند. در واقع صادرات و واردات مواد غذایی به ویژه خشکبار تا حدی زیادی وابسته به این ماده است. در حال حاضر نگهداری طولانی مدت از مواد غذایی مختلف، چوب، پنبه و بسیاری از اقلام دیگر، به کمک گاز برومو متان صورت می‌گیرد.

لذا مزیت‌های این ماده سبب گسترش استفاده از آن در سراسر جهان شد. البته این موضوع به سال ها پیش از کشف اثرات زیست تخریب پذیری گاز متیل بروماید باز می گردد.

نحوه استفاده از گاز

استفاده از این گاز برمو متان در مقیاس‌های معین با دوز مشخص صورت می‌گیرد. این گاز بی رنگ و بی بو، به دلیل سمیت بالا در کپسول‌ها یا مخازن خاصی نگهداری می شوند. در هنگام استفاده از این گاز، افرادی که مسئولیت پخش گاز را برعهده دارند باید از لباس‌ها و ماسک‌های تنفسی به خصوصی استفاده کنند.

• دوز مصرفی به منظور نماتد ریشه‌ای گیاهان گلخانه‌ای در حدود ۴۵ تا ۵۰ گرم برای هر متر مکعب خاک است.
• استفاده از این گاز نیاز به تجهیزات ویژه‌ای دارد.
• میزان مصرف این ماده به منظور کنترل آفات در انبارهای نگهداری مواد ۱۵ تا ۴۵ گرم برای هر متر مکعب است. البته این دوز برای مدت زمان ۲۴ تا ۴۸ ساعت در نظر گرفته شده است.
• یکی از فاکتورهای مهم در هنگام استفاده از این ماده، در نظر گرفتن دما است. با تغییر دما، دوز مصرفی این ماده نیز تغییر خواهد کرد.
• در نهایت مواد قرار گرفته در معرض این گاز باید به مدت ۵ روز هوادهی شوند.

در کدام کشورها استفاده از این گاز ممنوع است؟

بر اساس پروتکل مونترال که در سازمان حفاظت از محیط زیست به ثبت رسیده است، بیش از 175 کشور در دنیا متعهد شدند که استفاده از این ماده را تا سال  متوقف 2015 کنند. با تلاش های صورت گرفته توسط کشورهای عضو در آن، میزان مصرف این ماده، طی سال‌های 1991 تا 2006 میلادی، کاهش چشمگیر ۷۳ درصدی را تجربه کرد.

استفاده از این ماده در کشورهای عضو پروتکل، جز در موارد تحقیقاتی گیاهی ممنوع است اما متاسفانه بسیاری از کشورها به مفاد این پروتکل عمل نمی کنند. البته لازم به ذکر است که در کشور ما نیز با طراحی برنامه‌های آموزشی و اعمال مقررات مربوطه، استفاده از گاز برمو متان با کاهش روبرو بوده است و موفق شده‌ایم که تا بخش زیادی از تعهدات خود را عملی کنیم.

چه موادی را می توان جایگزین متیل بروماید کرد؟ 

کاهش استفاده از این ماده را بیشتر با تغییر در روش‌های زراعت می‌توان تحقق بخشید که تا کنون اقدامات قابل قبولی در این زمینه رخ داده است، با این حال فقدان جایگزین مناسبی برای گاز برومو متان معرفی نشده است. جاذب های اکسیژن در موارد زیادی می توانند در صورت استفاده صحیح جایگزین این گاز خطرناک شوند، بدین منظور می‌توانید از بخش تماس با ما با کارشناسان فروش ما در تماس باشید تا متناسب با محصول شما و موارد استفاده از گاز، راهنمایی‌های لازم به شما ارائه شود.

البته استفاده از کشت بدون خاک، تناوب زراعی، کشت محصولات در محیط‌هایی عاری از آفات و حشره‌ها و استریل کردن خاک به کمک بخار آب از جمله روش‌های جدید دیگری هستند که نیاز به استفاده از این گاز خطرناک را به حداقل می‌رساند.

سایر جایگزین های گاز برومو متان، مواد شیمیایی و سموم ضعیف تر هستند که گستردگی کاربرد این گاز را ندارند. برخی از این مواد شیمیایی عبارتند از: 

• تلون (Telon)
• وی پم Vpam
• ازن

در نهایت براساس آنچه بیان شد، استفاده از گاز برومو‌متان در سراسر جهان در حال کاهش است. بسیاری از کشورها به دلیل سمیت و اثر زیست محیطی این گاز، استفاده از آن را جز در موارد مشخص، محدود کرده‌اند. اقدامات لازم برای کاهش مصرف این گاز سمی در ایران نیز در حال انجام است که تاکنون نتایج قابل قبولی حاصل شده است.

منابع: 

http://jamejamonline.ir/fa/news/157914/%D8%AD%D8%B0%D9%81-%DA%AF%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%AE%D8%B1%D8%A8-%D8%A7%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B2%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C

http://pmep.cce.cornell.edu/profiles/extoxnet/haloxyfop-methylparathion/methyl-bromide-ext.html

http://kimyapardazan.com/catproduct/%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-MERCK

http://giah-pezeshki.ir/%D8%A2%D9%81%D8%AA-%DA%A9%D8%B4-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%AF%D8%AE%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D9%8A%D9%84-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%8A%D8%AF/